De Grote Poëzieprijs

De Grote Poëzieprijs bekroont jaarlijks de beste Nederlandstalige poëziebundel. De prijs staat bekend als het visitekaartje van Nederlandstalige poëzie, dient als bron van inspiratie voor lezers, en weerspiegelt de huidige stand van zaken in de wereld van de poëzie. Het is de opvolger van de VSB Poëzieprijs (1994-2018) en valt sinds 2023 onder de vlag van het Veerhuis.

  • De inschrijving voor De Grote Poëzieprijs 2025 is nu geopend!

    Om kans te maken op De Grote Poëzieprijs 2025 dient je bundel te voldoen aan specifieke vereisten en moet je enkele stappen doorlopen. Gedetailleerde informatie hierover vind je in ons reglement. Klik hier om het reglement te bekijken. Controleer voordat je je inschrijft of jouw bundel aan alle criteria voldoet.

    De inschrijving is open tot en met 31 december 2024 via de knop hieronder. 

    Inschrijven

Jury

Elk jaar stelt het Veerhuis een driekoppige jury samen waarin kennis en ervaring op het gebied van poëzie worden gebundeld. De jury van De Grote Poëzieprijs 2025 wordt binnenkort bekend gemaakt. Deze jury buigt zich over alle inzendingen en maakt daaruit een selectie van bundels die de kwaliteit van de Nederlandse poëzie het beste laten zien, de longlist. In april nomineert de jury vijf bundels voor de shortlist en op donderdag 24 april 2025 wordt de winnaar bekend gemaakt tijdens een live uitzending van het radioprogramma Opium in Arminius te Rotterdam. 

Deelnemende bundels en archief

Hieronder vind je alle inzendingen voor De Grote Poëzieprijs. Als je deelneemt aan onze prijs, zal ook jouw bundel verschijnen op deze pagina. Benieuwd naar de bundels van voorgaande edities? Wie pronkten op de shortlist? Filter op jaar, zoek op uitgever of auteur en ontdek de diversiteit en rijkdom van de hedendaagse Nederlandse poëzie. Onderaan de pagina vind je ook de juryleden en rapporten van voorgaande jaren. 

  • Een ode aan lavendel
    • Een ode aan lavendel
    • Boekscout
    • Iris Goudsblom
    • 2024
    Bestellen
  • Zam zam
    • Zam zam
    • Querido
    • Anne Vegter
    • 2024
    Bestellen
  • De groenvoorziening
    • De groenvoorziening
    • Lebowski Publishers
    • Johannes van der Sluis
    • 2024
    Bestellen
  • De donkere kamer
    • De donkere kamer
    • In de Knipscheer
    • Aly Freije
    • 2024
    Bestellen
  • Djam Karet Elastiektijd
    • Djam Karet / Elastiektijd
    • In de Knipscheer
    • Richard Akihary
    • 2024
    Bestellen
  • Door jou mag ik er zijn
    • Door jou mag ik er zijn
    • In de Knipscheer
    • Giselle Ecury
    • 2024
    Bestellen
  • Op weg naar het koninkrijk
    • Op weg naar het koninkrijk
    • Palmslag
    • Jarle Lourens
    • 2024
    Bestellen
  • De vriendelijke mens
    • De vriendelijke mens
    • het balanseer
    • Marc Kregting
    • 2024
    Bestellen
  • Dansen naar de ochtend
    • Dansen naar de ochtend
    • Palmslag
    • Wilco Harbers
    • 2024
    Bestellen
  • Tot aan de dood en terug
    • Tot aan de dood en terug
    • Palmslag
    • Kay van der Vleuten
    • 2024
    Bestellen
  • Brief van een lichtmatroos
    • Brief van een lichtmatroos
    • Palmslag
    • Anna van der Laan
    • 2024
    Bestellen
  • Vliegangst
    • Vliegangst
    • Palmslag
    • Frans Ellenbroek
    • 2024
    Bestellen
  • Het regent kraanvogels
    • Het regent kraanvogels
    • Palmslag
    • Jorn Zeiler
    • 2024
    Bestellen
  • Ecologica
    • ecologica
    • Uitgeverij Vleugels
    • Rozalie Hirs
    • 2024
    Bestellen
    longlist
  • Het omstander effect
    • Het Omstandereffect
    • Boekscout
    • Philip Meersman
    • 2024
    Bestellen
  • Pigment van een bestaan
    • Pigment van een bestaan
    • Uitgeverij P
    • Willy Spillebeen
    • 2024
    Bestellen
  • Wat te doen dan doen alsof
    • Wat te doen dan doen alsof
    • Malon Bakker
    • Malon Bakker
    • 2024
    Bestellen
  • The Big Nada ergens in het midden
    • The Big Nada, ergens in het midden
    • Fluxenberg
    • Yannick van Puymbroeck
    • 2024
    Bestellen
  • Zombie zoekt zielgenoot Bestellen
  • Vreugde is ook een soort liefde
    • Vreugde is ook een soort liefde
    • In de Knipscheer
    • Titi Zaadnoordijk
    • 2024
    Bestellen
  • Tijgerbrood
    • Tijgerbrood
    • Uitgeverij Van Oorschot
    • Ruth Lasters
    • 2024
    Bestellen
  • Ergens onderweg
    • Ergens onderweg
    • Uitgeverij kleine Uil
    • John B. Vorenkamp
    • 2024
    Bestellen
  • Zo voelt dat
    • Zo voelt dat
    • Uitgeverij Gottmer
    • Bette Westera
    • 2024
    Bestellen
  • Sterkteleer
    • Sterkteleer
    • De Arbeiderspers
    • Lans Stroeve
    • 2024
    Bestellen
  • Kameren van vuur Bestellen
  • Het voorland
    • Het voorland
    • De Arbeiderspers
    • Herman Leenders
    • 2024
    Bestellen
  • De maan schijnt feller in de metaverse
    • De maan schijnt feller in de metaverse
    • De Arbeiderspers
    • Merel van Slobbe
    • 2024
    Bestellen
    shortlist
  • Indolente
    • Indolente
    • De Arbeiderspers
    • Dewi de Nijs Bik
    • 2024
    Bestellen
    shortlist
  • Balts
    • Balts
    • De Arbeiderspers
    • Luuk Gruwez
    • 2024
    Bestellen
  • Lichttabletten
  • Homeland noordholland
    • Homeland noord holland
    • De Harmonie
    • Hand van Wieringen
    • 2024
  • Over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid
    • Over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid
    • De Harmonie
    • Erik Bindervoet
    • 2024
  • Mijn dochter draagt een steen
    • Mijn dochter draagt een steen
    • Uitgeverij Passage
    • Lilian Zielstra
    • 2024
    Bestellen
  • Om honing gaat het niet
    • Om honing gaat het niet
    • Querido
    • Marc Reugebrink
    • 2024
    Bestellen
  • Visioenen Bestellen
  • Nu we er toch zijn
    • Nu we er toch zijn
    • Querido
    • Erwin Hurenkamp
    • 2024
    Bestellen
    longlist
  • Lievegedicht
    • Lievegedicht
    • Querido
    • Joost Oomen
    • 2024
    Bestellen
    longlist
  • Honger hetronormativiteit en het heelal
    • honger, heteronormativiteit & het heelal
    • Querido
    • Lies Gallez
    • 2024
    Bestellen
  • Ik doe het wel op mijn manier
    • Ik doe het wel op mijn manier
    • Winkel van Verhalen
    • Wendy ter Bekke
    • 2024
    Bestellen
  • Filigraan
    • Filigraan
    • Uitgeverij P
    • Steven van der Heyden
    • 2024
    Bestellen
  • Simones en Dianina
    • Simones en Dianina
    • Wereldbibliotheek
    • Liesbeth Lagemaat
    • 2024
    Bestellen
  • Terwijl wij nog slapen
    • Terwijl wij nog slapen
    • Nieuw Amsterdam
    • Marc Tritsmans
    • 2024
    Bestellen
  • Meesterwerk voor prullenpak
    • Meesterwerk voor de prullenbak
    • Nijgh & van Ditmar B.V.
    • Stella Bergsma
    • 2024
    Bestellen
  • Plek
    • Plek
    • Uitgeverij P
    • Herman Rohaert
    • 2024
    Bestellen
  • Leenman
    • Leenman
    • Uitgeverij P
    • Stefaan van den Brempt
    • 2024
    Bestellen
  • Het langzaam voorovervallen
    • Het langzaam voorovervallen
    • Uitgeverij P
    • Alja Spaan
    • 2024
    Bestellen
  • 11
    • 11
    • Uitgeverij P
    • Steven Graauwmans
    • 2024
    Bestellen
  • Meeuwenpraat
    • Meeuwenpraat
    • Uitgeverij P
    • Lut de Block
    • 2024
    Bestellen
  • In rivieren zal ik altijd een gisteren zien
    • In rivieren zal ik altijd een gisteren zien
    • Uitgeverij P
    • Sven Cooremans
    • 2024
    Bestellen
  • Mea Culpa Bestellen
  • Het schip vertrok die avond nog
    • Het schip vertrok die avond nog
    • Uitgeverij P
    • Ludo Bleys
    • 2024
    Bestellen
  • Schipperen
    • Schipperen
    • Uitgeverij P
    • Anne Meerbergen
    • 2024
    Bestellen
  • De weg terug
    • De weg terug
    • Uitgeverij P
    • Richard Foqué
    • 2024
    Bestellen
  • Licht happen
    • Licht happen
    • Uitgeverij P
    • Hedwig Du Jardin
    • 2024
    Bestellen
  • Cascade
    • Cascade
    • Uitgeverij P
    • Astrid Arns
    • 2024
    Bestellen
  • Weten welke huid je aan moet
    • Weten welke huid je aan moet
    • Uitgeverij P
    • Edward Hoornaert
    • 2024
    Bestellen
  • Als enige kennisgeving
    • Als enige kennisgeving
    • Uitgeverij P
    • Jana Arns
    • 2024
    Bestellen
  • De lijkwade van de wind
    • De lijkwade van de wind
    • Uitgeverij P
    • Luc Vanhie
    • 2024
    Bestellen
  • De overkant van de tijd
    • De overkant van de tijd - Op de valreep
    • Uitgeverij P
    • Lucienne Stassaert
    • 2024
    Bestellen
  • Je droomt het niet zomaar
    • Je droomt het niet zomaar
    • Ambo | Anthos
    • Myron Hamming
    • 2024
    Bestellen
  • Het witste woord
    • Het witste woord
    • Cossee
    • Eva Meijer
    • 2024
    Bestellen
  • De inventaris van wat blijft
    • De inventaris van wat blijft
    • Uitgeverij De Zeef
    • Sandra Roobaert
    • 2024
    Bestellen
  • Herinner mij er morgen aan
    • Herinner mij er morgen aan
    • Uitgeverij De Zeef
    • Antony Samson
    • 2024
    Bestellen
  • Inschepen en vertrekken
    • Inschepen en vertrekken
    • Uitgeverij De Zeef
    • Tom Driesen
    • 2024
    Bestellen
  • Sterke schoenen
    • Sterke schoenen
    • Uitgeverij De Zeef
    • Vera Steenput
    • 2024
    Bestellen
  • Inventaris
    • Inventaris
    • Uitgeverij P
    • Geert van Istendael
    • 2024
    Bestellen
  • Autocue voor lockdown
    • Autocue voor lockdown
    • Uitgeverij P
    • Bart Stouten
    • 2024
    Bestellen
  • Het vriendenloket
    • Het vriendenloket
    • Poëziecentrum
    • Roel Richelieu Van Londersele
    • 2024
    Bestellen
  • De onverwachteling
    • De onverwachteling*
    • Poëziecentrum
    • Johanna Pas
    • 2024
    Bestellen
  • Anker Kruis Hart
    • Anker Kruis Hart
    • Poëziecentrum
    • Sofie Verdoodt
    • 2024
    Bestellen
    shortlist
  • Waarom het leven in een witte jas sneller gaat
    • Waarom het leven in een witte jas sneller gaat
    • Poëziecentrum
    • Erik Solvanger
    • 2024
    Bestellen
  • Nagenoeg
    • Nagenoeg
    • Poëziecentrum
    • Filip Rogiers
    • 2024
    Bestellen
  • Kleine wereld Bestellen
  • Het paard van mijn vader Bestellen
  • Een engel van glas
    • Een engel van glas
    • Poëziecentrum
    • Ron Elshout
    • 2024
    Bestellen
  • Bent u nog in Afghanistan
    • Bent u nog in Afghanistan?
    • Fluxenberg
    • Johan Reyniers
    • 2024
  • Ter gelegendheid van de poëzie Bestellen
  • Is daar iemand
    • is daar iemand
    • Uitgeverij Pluim
    • Micha Hamel
    • 2024
    Bestellen
  • Hoe het werkt Bestellen
  • Ik meld mij af ik meld mij aan
    • Ik meld mij af, ik meld mij aan
    • Prometheus
    • Philip Huff
    • 2024
    Bestellen
  • Wachten op de volgende zomer
    • Wachten op de volgende zomer
    • Palmslag
    • Harmen Malderik
    • 2024
    Bestellen
  • Wisselplaats
    • Wisselplaats
    • Uitgeverij U2pi
    • Monique Wilmer-Leegwater
    • 2024
    Bestellen
    longlist
  • Handleiding voor Ontheemden
    • Handleiding voor Ontheemden
    • Atlas Contact
    • Robin Block
    • 2024
    Bestellen
  • Nieuwe zwanenzangen Bestellen
  • Niets dan dit Bestellen
    longlist
  • Sunset Industries Bestellen
    shortlist
  • Het begin van iets anders
    • Het begin van iets anders
    • Casper De Jong
    • Casper de Jong
    • 2024
    Bestellen
  • Het vogelkerkhof
    • Het vogelkerkhof
    • Querido
    • Kees 't Hart
    • 2024
    Bestellen
  • Mijn cloud die de uwe is
    • Mijn cloud, die de uwe is
    • Opwenteling
    • Anouk Smies
    • 2024
    Bestellen
    longlist
  • Blauwe hanen
    • Blauwe hanen
    • Atlas Contact
    • Elmar Kuiper
    • 2024
  • Zabriskie
    • Zabriskie
    • De Bezige Bij
    • Peter Verhelst
    • 2024
    Bestellen
    winnaar
  • Een man die blauw werd
    • De man die blauw werd
    • Thomas Rap
    • Erik Jan Harmens
    • 2024
    Bestellen
  • De gewijde
    • De Gewijde
    • Boekscout
    • Marianna Geraci
    • 2024
    Bestellen
  • Een lichaam dragen
    • Een lichaam dragen
    • De Bezige Bij
    • Hannah Chris Lomans
    • 2024
    Bestellen
    longlist
  • Het huis waar alles verdwijnt Bestellen
  • Vlerk
    • Vlerk
    • De Bezige Bij
    • Idwer de la Parra
    • 2024

Juryrapport 2024

Juryrapport over de winnaar van De Grote Poëzieprijs

door: Sasja Janssen, Cathérine de Kock en Elten Kiene

Zabriskie, Peter Verhelst 
(De Bezige Bij)

Beginnen en opnieuw beginnen. Zo hartverscheurend mooi kan dat zijn, bewijst Zabriskie van Peter Verhelst. Zabriskie is het laatste, filmische deel van een dystopische trilogie, die begon met Zon (2019) en 2050 (2021), over de mens die naar houvast in deze apocalyptische tijd zoekt en die noodgedwongen opnieuw moet leren lopen: “Het is een mens die, wandelend over de asfaltzee/ (...) een in wit linnen geklede jongen (of is het loszittend vel)/ die achterover valt en zich telkens weer aan de haren overeind trekt”.  

Verhelst neemt de lezer mee in een woestijnlandschap vol gesteenten en cactussen, schorpioenen en mammoeten, “opspuitende fonteinen” en “vloeibare spiegels”. In een tijdloos, mythisch universum vol gevaren én kansen, ondernemen twee geliefden zeven “voyages” als een allegorie op het leven in deze onheilspellende eindtijd. Of zoals de bundel omineus opent: “Weldra hebben we alles opgebruikt. De grassen zijn geel./We halen er de polsen aan open, de kinderen de hals. Koorts/laat ons zingen in tongen.” Wat volgt, is bijna een omgekeerd scheppingsverhaal, boordevol met verwijzingen naar film, beeldende kunst, film en dans. Op zijn website vermeldt Verhelst door welke kunstenaars en werken hij is geïnspireerd, al kun je ook van Zabriskie genieten zonder die verwijzingen te kennen. 

De bundel is met vaste hand gecomponeerd en tegelijk vloeien de verschillende afdelingen en gedichten over in elkaar. Zabriskie verwijst ook naar gedichten uit Verhelsts bundel Nieuwe sterrenbeelden (2008), die op hun beurt weer aansluiten bij de bundel 2050. In het oeuvre van Verhelst is alles met alles - of toch met heel veel - verbonden. Na de leeuwen in Zon vinden we in deze bundel het sneeuwluipaard, een verwijzing naar de Bijbel (Openbaring 13:2) en zijn bundel Nieuwe sterrenbeelden. Je kunt er een symbool voor het menselijke verlangen in zien, of een metafoor voor momenten van hoop in een tijd waarin het leven op aarde door menselijk toedoen bedreigd wordt. 

In Zabriskie reizen we naar de horizon en de zingende bergen en gaan we op zoek naar het beloofde land, naar unieke plekken waar de mens misschien meer dier wordt dan mens, alleen al om te kunnen overleven. Tussendoor laat Verhelst fata morgana’s op de lezer los: luchtspiegelingen, momenten waarop droombeelden zich ontvouwen. Net voor de laatste reis wordt er ook nog een oase gevonden. Niet meteen een oase van bomen en groen maar van mensen, die “mond, honger en voedsel tegelijk” zijn.

Zabriskie is een koortsige trip naar de essentie van menselijk leven. Wat is het nut van ons liggen en bewegen? Waarom verlangen we? Welke betekenissen kennen we toe aan lichamen, landschappen en onszelf? Wat kunnen nieuwe zinvolle rituelen zijn? “Wat betekent een lichaam dat uit een rok stapt en even later/strak voor zich uitkijkend urenlang de haren borstelt?” En wat als de mens helemaal uit beeld verdwijnt? “Herinnert de steen zich/wie zich over haar heeft gebogen?” Verhelsts taal is beeldend, zintuiglijk, lichamelijk en filmisch. In de bundel wemelt het van de paradoxen en tegenstellingen: dood en leven, zon en maan, duister en licht, wakker zijn en dromen, stilstaan en vooruitgaan, mens en dier, hemel en aarde - maar altijd is wat opgeroepen wordt, groots en intiem tegelijk.

Na de zon die de aarde bedreigt (in Zon) en het visioen van de ondergang (in 2050) wordt hier opgeroepen tot dromen, dansen en zingen (lees: dichten) als tegengif voor de apocalyps. “zing// alsof je eeuwig zult leven. Zing jezelf toe, uit volle borst, van hitte/druipende berg, smeltend tot een meer (…)”.

De bundel eindigt met een laaiend vuurwerk boven water, in het laatste zonlicht.

Verhelst laat de lezer achter met een open einde, een mogelijkheid, het begin van een begin. En daarmee is Zabriskie het prachtige slotstuk van een fascinerende reis in drie delen. Dit is een gloedvolle, bezwerende bundel die uitnodigt tot reflectie en die de taal viert, met dromen, visioenen, gezangen en rituelen: “met als een droom iets esthetisch te maken van de ondergang”. Een sprookjesachtige bundel waarin we in deze donkere tijden troost kunnen vinden. Een bundel om steeds weer naar terug te keren. Opnieuw en opnieuw en opnieuw. 

 

Juryrapport Publieksprijs

Deze jury is samengesteld uit luisteraars van Opium, een programma van AvroTros, en bestond uit: Jenny van der Aa, Yvonne van der Haven en Oscar Tops

Anker Kruis Hart, Sofie Verdoodt
(Poëziecentrum)

Anker Kruis Hart is een felle en toegankelijke bundel die de lezer vanaf het eerste moment vastgrijpt en doet denken aan de beste momenten van de film ‘Before Sunrise’, de legendarische Parijse liefdesval van regisseur Richard Linklater. De bundel zit vol mijmeringen en symboliek over dood, eenzaamheid, twijfel en verlies in de metamorfose van kind tot moeder. 

Niet alleen de poëzie, ook titel en omslag pakken direct. In klankkleur en woordkeuze meandert Sofie Verdoodt in strakke metrische schema’s door een bij wijlen apocalyptisch gevoelslandschap. Witregels, heel soms een schurend vleugje humor, “ik wenste een tochthond voor mijn hoofd”- geven lucht aan de intense thema’s. Wat opvalt, of beter, juist bijna niet opvalt, zijn ongedwongen klank- en binnenrijm, geheime juxtaposities en beeldende metaforen: “Na een regenbui hangen de bloemen half/ uit hun bed als natte meisjes tegen een dranghek/ met knikkende knieën om een glimp van je op te vangen.”

Met het gebruik van grote woorden als ziel, noodlot en zinnen als “Mijn nagels rouwen/ van het graven in mijn herinnering.”- waagt de dichter zich op een hellend vlak. Het zijn de toon, integriteit en oprechtheid die deze woorden bestaansrecht in deze poëzie geven. Het persoonlijke gevat in het beeldende geeft de gedichten een universele zeggingskracht die raakt: “Gewikkeld in een handdoek streel je / gedachteloos mijn haar. / Kind, de kleine en de grote wijzer: / soms vinden die elkaar.”

Juist door de zorgvuldigheid vallen een paar discutabele spelling- of zetfoutjes op (vanalles, appél) wat afleidt in het ultieme slotgedicht Ultima Thule. We kijken uit naar haar residentie in Rotterdam en haar ontwikkeling. Deze prijs komt dus met een opdracht: een minstens zo goede bundel schrijven.

Juryleden 2024

  • Catherine de kock

    Cathérine De Kock

    Cathérine De Kock is journalist bij de krant De Standaard. Ze schrijft al bijna 20 jaar over cultuur en media en startte de wekelijkse cultuurpodcast Radar van De Standaard op. Ze studeerde Germaanse talen en journalistiek aan de Universiteit Gent.

  • Elten kiene

    Elten Kiene

    Elten Kiene is spoken word-artiest, presentator, organisator en workshopdocent. Hij is oprichter van SPRAZZZ, mede-oprichter en -organisator van het platform Woorden Worden Zinnen en was onderdeel van het hiphopcollectief Brandwerk.

  • Sasja janssen

    Sasja Janssen

    Sasja Janssen is dichter en docente schrijven aan de Schrijversvakschool en bij Crea. Ze publiceerde twee romans en zes dichtbundels, waarvan Virgula (Querido, 2021) werd bekroond met de Awater Poëzieprijs. In januari 2024 verscheen haar nieuwste bundel Mijn vader zegt entropie mijn moeder logica. 

IMG 7950

Taal is overal. We denken, lezen, appen, twitteren, dromen, ruziën, verklaren de liefde, praten, werken en leren met en dankzij taal. We gebruiken het altijd, elke dag. Zonder taal zijn we nergens.

Het Veerhuis wordt een plek waar taal gevierd wordt op alle mogelijke manieren. 

Meer weten